Πρώτη προτεραιότητα της Κυβέρνησης Παπαδήμου είναι να αποκαταστήσει τη διεθνή εικόνα και αξιοπιστία της χώρας, εξασφαλίζοντας παράλληλα την έκτη δόση και την εφαρμογή της συμφωνίας της 26ης Οκτωβρίου. Πρέπει συγχρόνως να πείσει τους ευρωπαίους εταίρους μας ότι η φοροδοτική δυνατότητα του μέσου πολίτη έχει φτάσει στα όριά της. Στον δημοσιονομικό τομέα το βάρος πρέπει εφεξής να δοθεί στην εξάλειψη των έκνομων οικονομικών δραστηριοτήτων και την αποκατάσταση των σχέσεων του χρηματοπιστωτικού συστήματος με την ελεύθερη οικονομία. Τα μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης πρέπει να στοχεύουν και στην ανακούφιση εκείνων που δοκιμάζονται περισσότερο από την κρίση. Από πολιτική άποψη, πάντως, είναι κρίσιμη η περίπτωση των μεσαίων κοινωνικών στρωμάτων, που ξαφνικά αισθάνονται να χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Έχοντας προγραμματίσει τη ζωή τους στη βάση μιας πλαστής και εύθραυστης -όπως αποδείχθηκε- ευμάρειας, οι άνθρωποι αυτοί αίφνης συνειδητοποιούν ότι βρίσκονται αντιμέτωποι με τον εφιάλτη της φτώχειας και της ανεργίας. Εύλογο είναι να αντιδράσουν με οργή απέναντι σε ένα πολιτικό σύστημα, του οποίου είχαν μεν προ πολλού αντιληφθεί τις έκδηλες αδυναμίες, του χορηγούσαν όμως πίστωση χρόνου όσο διαρκούσε το απατηλό όνειρο της ευμάρειας. Η απότομη και τραυματική αφύπνιση των στρωμάτων αυτών είναι ικανή να δυναμιτίσει τα θεμέλια του πολιτικού συστήματος, με άγνωστες προς το παρόν συνέπειες. Ξεκινώντας, πάντως, από την βάσιμη υπόθεση ότι το ισχύον δικομματικό σύστημα, που έδινε συμπαγείς κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες, έχει αγγίξει τα όριά του, μπορούμε να συμπεράνουμε με ασφάλεια ότι μπαίνουμε στον αστερισμό των πολυκομματικών κυβερνήσεων.
Μια εκδοχή είναι ότι το νέο σύστημα που θα προκύψει θα ισορροπήσει στο κέντρο, το οποίο θα ανασυγκροτηθεί εκ βάθρων, με πυρήνα τους “ευρωπαϊστές” που βρίσκονται στα περισσότερα κοινοβουλευτικά κόμματα και όχι μόνον στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Κάποιες δειλές μεν αλλά πάντως σαφείς εκδηλώσεις αυτής της σύγκλισης, τις ζήσαμε τις ημέρες που προηγήθηκαν της εντολής σχηματισμού κυβέρνησης που δόθηκε στον κύριο Παπαδήμο. Ένα πρώτο δείγμα γραφής είχε πάντως δοθεί το καλοκαίρι κατά τη συναινετική ψήφιση του νομοσχεδίου για την ανώτατη εκπαίδευση. Αυτό το “ξεκαθάρισμα” του πολιτικού τοπίου, που εκκρεμεί εδώ και πολλά χρόνια, η υπέρβαση των κομματικών χαρακωμάτων από τις φιλοευρωπαϊκές δυνάμεις ένθεν κακείθεν, αποτελεί αναγκαία πολιτική προϋπόθεση για την παραμονή της χώρας στο ευρώ. Η δεύτερη εκδοχή είναι ότι το σύστημα δεν θα κατορθώσει να ισορροπήσει στο κέντρο, αλλά θα περάσει μια μεγάλη περίοδο αστάθειας, όπου τον τόνο της καθημερινότητας θα δίνει ο ποικιλόχρωμος, αντιευρωπαϊκός λαϊκισμός που ενδημεί και αυτός σε όλες τις πτέρυγες της Βουλής. Στην περίπτωση αυτή, είναι βέβαιη η επιστροφή στη δραχμή και η περιθωριοποίηση της χώρας.
Η κυβέρνηση Παπαδήμου αντιμετωπίζει, λοιπόν, μια τριπλή πρόκληση : Πρώτον, αναστήλωση της αξιοπιστίας και του κύρους της χώρας στο εξωτερικό· δεύτερον, οικονομική πολιτική που θα εξασφαλίζει την ανάπτυξη, δημιουργώντας παράλληλα ένα δίχτυ προστασίας για τα κοινωνικά στρώματα που εξωθούνται στο περιθώριο με ραγδαίους ρυθμούς· τρίτον, η αποτροπή της κοινωνικής περιθωριοποίησης των στρωμάτων αυτών πρέπει να συνδυασθεί με μια κεντρομόλο πολιτική ενσωμάτωσή τους στην ευρωπαϊκή προοπτική της χώρας.
Πρόκειται για έργο τιτάνιο που φαίνεται ανθρωπίνως αδύνατο να διεκπεραιωθεί από την κυβέρνηση του κυρίου Παπαδήμου, την οποία οι αντίπαλοί της, κρυφοί και φανεροί, προσπαθούν να εγκλωβίσουν στα ασφυκτικά όρια μιας περιορισμένης, χρονικά και ουσιαστικά, εντολής. Προς το παρόν, ένα μήνυμα αισιοδοξίας είναι αυτό που εκπέμπει το πρόσωπο του ίδιου, καθώς φαίνεται να ενσαρκώνει αρετές που σπανίζουν στον δημόσιο βίο της χώρας : σοβαρότητα, πνευματική καλλιέργεια, επαγγελματισμός, αφοσίωση στην εξυπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος. Αυτά τα χαρακτηριστικά φαίνεται πως βρίσκουν ευρεία απήχηση στο λαϊκό αίσθημα, καθώς τα ποσοστά αποδοχής του κ. Παπαδήμου εμφανίζονται ψηλά στις δημοσκοπήσεις. ‘Ένας άνθρωπος με αυτές τις ιδιότητες, άγνωστος μέχρι χτες στο ευρύ κοινό, καλείται να εμπνεύσει, ουσιαστικά να γοητεύσει, μια κοινωνία που έχει συχνά παρασυρθεί από τις σειρήνες της δημαγωγίας και του λαϊκισμού.
