Χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης σε εκδήλωση μνήμης για το ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων και τα εγκαίνια ομώνυμης πλατείας στο Νέο Κόσμο.
Φίλες και φίλοι,
Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, σ’ αυτή τη γειτονιά της Αθήνας, για να τιμήσουμε τη μνήμη των θυμάτων της σφαγής των Καλαβρύτων. Πρόκειται για το βαρύτερο έγκλημα πολέμου που συντελέσθηκε στην Ελλάδα, στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.
Ήδη από τις αρχές του 1943, στην περιοχή των Καλαβρύτων και της Αιγιαλείας είχε αναπτυχθεί σημαντική αντιστασιακή δράση κατά των στρατευμάτων κατοχής. Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» ήταν η απάντηση της Βέρμαχτ στη δραστηριότητα των ανταρτικών ομάδων του ΕΛΑΣ και την ενδυνάμωση της Αντίστασης. Περιλάμβανε εκτελέσεις και πυρπολήσεις σπιτιών και στρεφόταν, κυρίως, κατά του άμαχου πληθυσμού. Ουσιαστικά, στόχος της ήταν η τρομοκράτηση του τοπικού πληθυσμού προκειμένου να σταματήσει η τροφοδοσία των ανταρτών και, γενικότερα, η στήριξή τους στον ορεινό όγκο του Χελμού.
Η «Επιχείρηση Καλάβρυτα» υπήρξε μία από τις σκληρότερες ανάλογες επιχειρήσεις, όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ξεκίνησε στις 5 Δεκεμβρίου του 1943 και διήρκεσε μία εβδομάδα. Οι ναζιστικές δυνάμεις κατέστρεψαν πρώτα, ολοκληρωτικά, όλα τα χωριά που συνάντησαν στο δρόμο τους προς τα Καλάβρυτα, τους Ρωγούς, την Κερπινή, τη Ζαχλωρού, το Σούβαρδο, το Βραχνί. Και στις 9 Δεκεμβρίου μπήκαν στα Καλάβρυτα και αφού λεηλάτησαν την πόλη, προχώρησαν στην πυρπόληση των σπιτιών.
Η τελευταία πράξη του δράματος εξελίχθηκε στις 13 Δεκεμβρίου, όταν οι κάτοικοι διατάχθηκαν να συγκεντρωθούν όλοι στο δημοτικό σχολείο της πόλης. Γυναίκες και παιδιά παρέμειναν εκεί, ενώ όλος ο ανδρικός πληθυσμός, ηλικίας άνω των 14 ετών, οδηγήθηκε σε κοντινή περιοχή, τη γνωστή ως «Ράχη του Καππή». Μια πλαγιά σε σχήμα αμφιθεάτρου, όπου λίγο αργότερα οι ριπές πολυβόλων ολοκλήρωσαν τη σφαγή.
Σύμφωνα με τις εντατικές επιτόπιες έρευνες των Καλαβρυτινών Δαφαλιά και Σαρδελιάνου, εκείνη την ημέρα στα Καλάβρυτα εκτελέστηκαν 499 άτομα. Κατάφεραν να διασωθούν μόνο 12. Ο συνολικός αριθμός των θυμάτων στην ευρύτερη περιοχή έφτασε τα 677. Η σφαγή των Καλαβρύτων εγγράφεται, έτσι, στην ιστορία του δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου ως μία από τις μεγαλύτερες θηριωδίες που τον χαρακτήρισαν.
Μετά το τέλος του πολέμου, γεγονότα όπως αυτό ώθησαν την Ευρώπη σε μια άλλη πορεία. Πορεία υπέρβασης του αιματηρού παρελθόντος, των διχασμών και των συγκρούσεων, και αναζήτησης ενός νέου δρόμου ειρηνικής συμβίωσης, συνεργασίας και ανάπτυξης. Το «Ποτέ πια!» δεν ήταν απλώς επιθυμία κάποιων θεωρητικών του ενοποιητικού εγχειρήματος, αλλά ουσιαστικό αίτημα των ευρωπαϊκών λαών. Είναι η συνθήκη, πάνω στην οποία οικοδομήθηκε η μεταπολεμική Ευρώπη.
Ήταν πολλοί αυτοί που εργάστηκαν για τη νέα Ευρώπη της ειρήνης, της δημοκρατίας και του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Και είναι σίγουρο πως από τότε υπήρξε μεγάλη πρόοδος σε ό,τι αφορά τις σχέσεις των ευρωπαϊκών κρατών και τη διαδικασία ενοποίησης της ηπείρου. Σε πολλές περιπτώσεις, μάλιστα, η συνεργασία αυτή αναπτύχθηκε σε τομείς, που πριν από μερικές δεκαετίες θα ήταν αδιανόητο ακόμη και να φανταστεί κανείς.
Είναι αλήθεια ότι τα τελευταία χρόνια, και ιδίως μετά την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης, οι αποφάσεις σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε ό,τι αφορά το κοινό μας μέλλον είναι συχνά κατώτερες των περιστάσεων και λαμβάνονται πολύ αργά. Υπαγορεύονται περισσότερο από εθνικούς εγωισμούς και εσωτερικές πιέσεις, παρά από την ανάγκη της κοινής, αλληλέγγυας και δημοκρατικής πορείας.
Αυτό, όσο και αν μας ενοχλεί και μας απογοητεύει, στην πραγματικότητα πρέπει να μας ενθαρρύνει. Να μας ωθεί σε μεγαλύτερες προσπάθειες για να υπάρξει η ενωμένη Ευρώπη που οραματίστηκαν οι ιδρυτές και αρχιτέκτονές της. Μια Ευρώπη που θα στηρίζεται περισσότερο στην ουσιαστική συνεργασία, την αλληλεγγύη και τη δημοκρατική έκφραση των λαών.
Για να μείνουν οριστικά στο παρελθόν οι θλιβερές αναμνήσεις από γεγονότα, όπως αυτά που εξελίχθηκαν στα Καλάβρυτα στις 13 Δεκεμβρίου του 1943.
Σας ευχαριστώ
