Πρώτος στόχος για το 2012: Να υπερασπιστούμε τη κοινωνική συνοχή.
Τον περασμένο Μάρτιο, ένα περιοδικό μου είχε ζητήσει να περιγράψω τις πρώτες εντυπώσεις από την πολύ σύντομη, ακόμη, εμπειρία μου στον Δήμο Αθηναίων. Είχα πει, ότι «γνωρίζοντας όλο και καλύτερα αυτή τη ‘’μικρή χώρα’’ που αναλάβαμε να διοικήσουμε, καταλαβαίνω καλύτερα τους λόγους που οδήγησαν τη ‘’μεγάλη χώρα’’ στη σημερινή της κατάσταση. Η Αθήνα είναι μια μικρογραφία της Ελλάδας». Σήμερα, με την πλουσιότερη εμπειρία των12 μηνών, θα μπορούσα να επιβεβαιώσω την πρώτη εκείνη εντύπωση.
Δεν είναι, μόνο, οι σκελετοί που ανακαλύπταμε σχεδόν σε κάθε ντουλάπι που ανοίγαμε. Είναι η ίδια η διοικητική δομή του Δήμου και ο τρόπος λειτουργίας του. Μια δομή ανορθολογική και δύσκαμπτη, που σε τελευταία ανάλυση υπάρχει απλώς για να αναπαράγεται –ένα σύμπαν παράλληλο και ασύμπτωτο με ό,τι συμβαίνει «εκεί έξω», με τα προβλήματα της πόλης και τις ανάγκες των ανθρώπων. Και μια λειτουργία εξίσου ανορθολογική και δύσκαμπτη, αποτελεσματική μόνο στο να παρεμποδίζει κάθε πρακτική δράση. Γι’ αυτό, ακριβώς, ένα μεγάλο μέρος των προσπαθειών μας αφιερώθηκε στην ανασυγκρότηση των δημοτικών υπηρεσιών, στην κινητοποίηση του προσωπικού τους, στην εξυγίανση της διαχείρισης, στην εξασφάλιση νέων πηγών χρηματοδότησης, ιδίως από κοινοτικούς πόρους.
Και είναι η ίδια η Αθήνα, αυτό το χωνευτήρι των μεγάλων οικονομικών, κοινωνικών και δημογραφικών αλλαγών, οι οποίες, αν και διαμορφώνονταν σταθερά επί 4 δεκαετίες σε παράγοντες παρακμής και πολυεπίπεδης φτώχειας, δεν ενεργοποίησαν, στο επίπεδο της κεντρικής πολιτικής, τους αντίρροπους μηχανισμούς στοχασμού, σχεδιασμού και άσκησης δημόσιων πολιτικών για την ανάταξη της πόλης. Μια μητρόπολη σε μέγεθος, ποιότητα και εμβέλεια προβλημάτων, που η δημοτική της αρχή, ωστόσο, δεν διαθέτει θεσμικά κανένα εργαλείο συνεκτικής παρέμβασης. Δεν ελέγχει υποδομές, δεν ελέγχει δίκτυα, δεν ελέγχει κρίσιμες υπηρεσίες πρόνοιας, περίθαλψης και ασφάλειας.
Αν αναφέρομαι σε αυτά, δεν είναι για να προσθέσω μιαν ακόμη σκοτεινή περιγραφή στις πολλές που έχουν γίνει. Είναι για να κάνω σαφέστερο τον τρόπο που προσεγγίσαμε και ιεραρχήσαμε τις ανάγκες της πόλης, που σχεδιάσαμε τις πολιτικές μας, που αντιλαμβανόμαστε, εντέλει, τον ρόλο της δημοτικής αρχής. Διότι η κρίση, με τις δραματικές αλλαγές που επιφέρει στους όρους ύπαρξης των ανθρώπων, επιβάλλει στον Δήμο να επαναπροσδιορίσει όχι απλώς τις προτεραιότητες, αλλά ακριβώς τον ρόλο του. Για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της κρίσης -πολύ περισσότερο, για να αλλάξει τα πράγματα στην πόλη-, πρέπει να αλλάξει ο ίδιος ο Δήμος · πρέπει να εργαστεί σε νέα πεδία, δημιουργώντας νέας ποιότητας σχέσεις, με την κοινωνία, την οικονομία, τον ίδιο τον εαυτό του -τις υπηρεσίες και τους εργαζομένους του.
Είναι, πιστεύω, ο δρόμος που ακολουθούμε. Με δύο κεντρικούς στόχους για το 2012: Αντιμετώπιση των συνεπειών της κρίσης, όχι μόνο με την ενίσχυση και τη βελτίωση των υπηρεσιών που ήδη παρέχονται, αλλά με τη δημιουργία ενός δικτύου κοινωνικής αλληλεγγύης, που θα κάνει αποτελεσματικότερες τις προσπάθειες που καταβάλλουν κάθε είδους φορείς-δημόσιοι, δημοτικοί, μη κυβερνητικοί, η ίδια η κοινωνία των πολιτών. Και αντιμετώπιση των πιεστικών αναγκών ανάπτυξης, με την ολοκλήρωση ενός μεγάλου σχεδίου αναζωογόνησης της πόλης με στοχευμένες παρεμβάσεις αστικής ανάπλασης, βιώσιμης κοινωνικά, οικονομικά, περιβαλλοντικά.
Αντιμέτωποι με μια ακραία οικονομική και κοινωνική κρίση, την κοινωνική συνοχή οφείλουμε να υπερασπίσουμε πριν απ’ όλα. Και η μεγάλη πρόκληση για μας, αλλά και προϋπόθεση για να αποδειχθούμε αποτελεσματικοί, είναι να το κάνουμε με την ίδια την πόλη –να πείσουμε, να κινητοποιήσουμε, να αξιοποιήσουμε το ανθρώπινο κεφάλαιό της. Αυτό πιστεύω και αυτό είχα υπόψη μου όταν, στην υποδοχή του νέου χρόνου, μίλησα για ένα «μεγάλο κίνημα αξιοπρέπειας, κοινωνικής ευθύνης και αλληλεγγύης».
