Γόνιμος και εποικοδομητικός διάλογος, εμπεριστατωμένη παρουσίαση προτάσεων και θέσεων και πλείστα συμπεράσματα, αποτέλεσαν το επιστέγασμα της πλατφόρμας καθημερινών διαβουλεύσεων, που οργάνωσε ο Δήμος Αθηναίων, στο αμφιθέατρο του ΑΘΗΝΑ 984,στην Τεχνόπολις, από τις 17 έως και τις 21 Σεπτεμβρίου, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Βιώσιμης Μετακίνησης.
Οι καθημερινές διαβουλεύσεις είχαν θεματικές ενότητες που αφορούσαν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, τους Πεζούς, το Ποδήλατο, το ΙΧ και τις πρωτοβουλίες -δράσεις του Δήμου Αθηναίων και των συνεργαζομένων φορέων στο πλαίσιο της βιώσιμης κινητικότητας .
Κατά την πρώτη ανοιχτή θεματική διαβούλευση της Δευτέρας 17 Σεπτεμβρίου 2012, εξετάσθηκαν τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς . Παρευρεθήκαν εκπρόσωποι του δήμου Αθηναίων, του ΟΑΣΑ, του Εμπορικού Συνδέσμου Αθηνών, του Ε.Π.Ι.Β.Α.ΤΗ.Σ. του ΚΑΠΕ (Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας) και της «αμφίδρομης καταναλωτικής ενέργειας - MONEYBACK».
Συνοψίζοντας τους βασικούς άξονες προβληματισμού επισημάνθηκαν τα εξής:
* Η λειτουργία και η οικονομική δραστηριότητα της πόλης εξαρτάται και επηρεάζεται άμεσα από την καλή λειτουργία των Δημοσίων Συγκοινωνιών.
* Οι Δημόσιες Συγκοινωνίες της Αθήνας απέκτησαν κατά την τελευταία δεκαετία πολλές νέες υποδομές, ιδίως μέσων σταθερής τροχιάς αλλά και οχημάτων λεωφορείων και τρόλεϊ που την κατατάσσουν υψηλά ανάμεσα σε αντίστοιχες Ευρωπαϊκές πόλεις.
*Εδώ και πολλά χρόνια η στόχευση του Συστήματος των Δημοσίων Μεταφορικών Συστημάτων μεταστρέφεται από την εξυπηρέτηση του επιβατικού κοινού και της ζωής της πόλης στην εξυπηρέτηση άλλων πολιτικών ή συνδικαλιστικών στόχων.
*Σχετικές μετρήσεις αναδεικνύουν ικανοποίηση των επιβατών του Μετρό αλλά όχι αντίστοιχα και των οδικών συγκοινωνιών. Τα τρία βασικά κριτήρια της αξιολόγησης αναδείχθηκαν: το ύψος κομίστρου, η έλλειψη αξιοπιστίας και η αραιότητα των δρομολογίων.
* Παρουσιάστηκε η καινοτόμα «αμφίδρομη καταναλωτική ενέργεια – MONEYBACK» που δίνει αξία στα χρησιμοποιημένα εισιτήρια τονώνοντας την εμπορική δραστηριότητα και αποθαρρύνοντας την εισιτηριοδιαφυγή.
*Επισημάνθηκε ο σοβαρός αντίκτυπος στη λειτουργία των ΜΜΜ από την αδυναμία διαχείρισης του υπερβολικού αριθμού διαδηλώσεων στο κέντρο της Αθήνας και αναγνωρίστηκε η ανάγκη επικαιροποίησης του σχετικού νομικού πλαισίου, για την οποία ο Δήμος Αθηναίων έχει προτείνει σχέδιο Νόμου.
*Αναδείχθηκε η σημασία και η ανάγκη Συντονισμού των λειτουργιών της πόλης και η συνευθύνη όλων των εμπλεκομένων μερών και συμφωνήθηκε η στρατηγική συνεργασία του Δήμου Αθηναίων με τον ΟΑΣΑ σε θέματα σχεδιασμού αλλά και αστυνόμευσης των διαδρόμων κίνησης λεωφορείων και τρόλεϊ.
Στους Πεζούς ήταν αφιερωμένη η ημέρα διαβούλευσης στις 18 Σεπτεμβρίου. Συμμετείχαν εκπρόσωποι του Συνηγόρου του Πολίτη, του Συλλόγου «ΠΕΖΗ», αρχιτεκτονική ομάδα σχεδιασμού δημόσιου χώρου για τους πεζούς και εκπρόσωπος των ΑΜΕΑ. Εξήχθησαν τα συμπεράσματα:
• Ο Δημόσιος Κοινόχρηστος Χώρος είναι πολύ υποβαθμισμένος και αυτό επιδρά αρνητικά στην «Ασφάλεια» και στην «Ποιότητα Ζωής» των πολιτών ενώ ταυτόχρονα καταστρατηγείται το Συνταγματικό δικαίωμα στην ελευθερία της κίνησης, ειδικά των ΑΜΕΑ.
• Πολλά από τα προβλήματα που αναδείχθηκαν οφείλονται στην έλλειψη Τεχνικών Προδιαγραφών και Κανονιστικών Διατάξεων, στην έλλειψη κανόνων χωροθέτησης στοιχείων αστικού εξοπλισμού, ακόμη και σε κενά συνδυασμού του ΓΟΚ με τον Κτιριοδομικό Κανονισμό.
• Παρουσιάστηκαν πολύ εύγλωττα τα χαρακτηριστικά της ζωής στην πόλη και η σημασία της «Κινητικότητας» ως συνδετικής ύλης και προβλήθηκε η έννοια της «Συνύπαρξης» ως ζωογόνου συστατικού της πόλης. Επίσης παρουσιάστηκε η σύγχρονη φιλοσοφία που πρέπει να υπάρχει πίσω από το σχεδιασμό του δημόσιου χώρου για τους πεζούς.
• Τέλος επισημάνθηκε η βελτίωση της καθαριότητας της πόλης αλλά ταυτόχρονα και η επέκταση της αντικοινωνικής συμπεριφοράς μεγάλης μερίδας πολιτών και επαγγελματιών.
• Η διέξοδος από την κατάσταση αυτή πρέπει να περάσει μέσα και από βελτιωτικά έργα και μέτρα, αλλά και από τον παραδειγματισμό, την ευθύνη των πολιτών και να υποστηριχθεί από ενημερωτικές εκστρατείες και καμπάνιες με στόχο την αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς.
Ποδηλάτες αλλά και εμπλεκόμενοι φορείς ανέπτυξαν τα οφέλη από τη χρήση του ποδηλάτου στις καθημερινές μετακινήσεις και πρότειναν τρόπους και λύσεις για την απρόσκοπτη χρήση του ποδηλάτου στην Αθήνα κατά τη διαβούλευση στις 19 Σεπτεμβρίου. Συμμετείχαν: Ο Πρέσβης της Ολλανδίας, ολλανδοί ειδικοί σε θέματα Ποδηλάτου, ο καθηγητής κ. Θ. Βλαστός από τη μονάδα Βιώσιμης Κινητικότητας του ΕΜΠ, εκπρόσωποι Ποδηλατικών Οργανώσεων. Οι βασικοί άξονες προβληματισμού και τα σχετικά συμπεράσματα συνοψίζονται κατωτέρω:
• Έγινε μια εμπεριστατωμένη παρουσίαση για το πώς μέσα από μια πορεία σαράντα περίπου ετών μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973 η Ολλανδία έφτασε στο σημείο να έχει σήμερα περισσότερα ποδήλατα από τον πληθυσμό της και το ποδήλατο να θεωρείται μια φυσική επέκταση της ανθρώπινης υπόστασης.
• Πέρα από τα ατομικά οφέλη των ποδηλατών σε υγεία οικονομία κλπ, το ποδήλατο φέρνει μεγάλη προστιθέμενη αξία στην πόλη στους τομείς της οικονομίας, του τουρισμού, των υποδομών, του πολιτισμού και της κοινωνικότητας.
• Υπάρχουν πάρα πολλά παραδείγματα και καλές πρακτικές παγκοσμίως που μπορούν να εμπνεύσουν, να προσαρμοσθούν και να εφαρμοσθούν στην Αθήνα. Όμως…
• Δεν πρέπει να μείνουμε σε εύκολες και μεμονωμένες δράσεις ή ρυθμίσεις αλλά πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας τη συνολική εικόνα για το πώς θέλουμε να είναι η πόλη μας.
• Τα έργα υποδομής πρέπει να συνοδεύονται από εκπαιδευτικές και κοινωνικές δράσεις, μέσα από μια ολοκληρωμένη προσέγγιση προς το επιθυμητό αποτέλεσμα μιας βιώσιμης πόλης.
Ειδικότερα για την Αθήνα επισημάνθηκε η ανάγκη για κοινή χρήση των λεωφορειολωρίδων και από τα ποδήλατα, φροντίδα της δεξιάς λωρίδας όπου κινούνται τα ποδήλατα, σταθερή και στοχευμένη αστυνόμευση και ανάπτυξη προγραμμάτων επιμόρφωσης ειδικά στα σχολεία.
Η θέση και το μέλλον του αυτοκινήτου και των οδικών μεταφορών αγαθών εξετάσθηκαν κατά τη διαβούλευση της 20ης Σεπτεμβρίου. Συμμετείχαν: ο καθηγητής Αρχιτεκτονικής του ΕΜΠ, κ. Π. Τουρνικιώτης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εισαγωγέων Αντιπροσώπων Αυτοκινήτων, κ. Γ. Βασιλάκης, και ο καθηγητής Συγκοινωνιολογίας, κ. Ι. Φραντζεσκάκης. Οι βασικοί άξονες προβληματισμού και τα σχετικά συμπεράσματα συνοψίζονται κατωτέρω:
•Έγινε μια συμπυκνωμένη παρουσίαση του έργου «ξανά-σκέψου την Αθήνα» (Re-think Athens), το οποίο μέσα από ένα διεθνή αρχιτεκτονικό διαγωνισμό, που χρηματοδοτείται και διοργανώνεται από το Ίδρυμα Ωνάση, επιχειρεί να οραματιστεί μια πόλη για τους ανθρώπους μέσα από την ανασυγκρότηση του κέντρου, με άξονα την οδό Πανεπιστημίου.
•Ως προς τη συμβολή του αυτοκινήτου στην περιβαλλοντική επιβάρυνση, επισημάνθηκε η σημασία της μη τήρησης της σχετικής νομοθεσίας σε όλο το εύρος και σε όλα τα επίπεδα και η εμφανής αδυναμία ελέγχου της συμπεριφοράς όλων των εμπλεκομένων μερών, πολιτών, δημοσίου, εμπόρων κλπ.
•Η οικονομική κρίση σε συνδυασμό με ένα θεσμικό πλαίσιο που δεν στοχεύει στη βελτίωση του περιβάλλοντος (π.χ. τα μονά-ζυγά, αύξηση ηλικίας απόσυρσης φορτηγών και ταξί) έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των γηρασμένων οχημάτων με δυσμενείς επιπτώσεις στο περιβάλλον και την οδική ασφάλεια.
•Ιδιαίτερη σημασία έχει ο έλεγχος των ταξί και των φορτηγών και θα πρέπει να δίδεται έγκαιρη ειδοποίηση για εναρμόνιση με αυστηρότερους κανονισμούς σε ένα εύλογο χρόνο για την προσαρμογή.
•Η ηλεκτροκίνηση δίδει μια ελπίδα για το μέλλον, που πρέπει να αρχίσουμε να σκεφτόμαστε από σήμερα.
•Η στάθμευση στο δρόμο πρέπει να περιοριστεί και η στάθμευση εκτός οδού να αυξηθεί, παράλληλα με εκλογίκευση της χρέωσης στάθμευσης.
•Η ελεγχόμενη στάθμευση στην Αθήνα έχει επιφέρει θετικά αποτελέσματα και πρέπει να ενισχυθεί και να επεκταθεί.
Οι πρωτοβουλίες -δράσεις του Δήμου Αθηναίων και των συνεργαζομένων φορέων στο πλαίσιο της Βιώσιμης Κινητικότητας, βρέθηκαν στο επίκεντρο της θεματικής διαβούλευσης της Παρασκευής 21 Σεπτεμβρίου. Παρευρέθηκαν: Εκπρόσωποι - από την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αθηναίων, από τους Ποδηλάτες/Ποδηλάτισσες, από την αμφίδρομη καταναλωτική ενέργεια MONEY BACK, από το ECOCITY/ECOMOBILITY, από το σχολικό πρόγραμμα ΠΡΟΣΕΧΩ, Διευθυντές Σχολικών Μονάδων όλων των Βαθμίδων από το Δήμο Αθηναίων, η Πρόεδρος της ΤΕΧΝΟΠΟΛΙΣ κα. Αγγελική Αντωνοπούλου, η Πρόεδρος του ΟΠΑΝΔΑ κα. Νέλλη Παπαχελά, ο Αντιδήμαρχος Καθαριότητας και Πρόεδρος της Επιτροπής Ποιότητας Ζωής κος. Ανδρέας Βαρελάς.
•Τα θέματα που ετέθησαν προς παρουσίαση και διαβούλευση περιελάμβαναν: την πρόταση σχεδίου νόμου του Δήμου Αθηναίων για τις διαδηλώσεις, προτάσεις για την αναθεώρηση του Κ.Ο.Κ., μνημόνιο συναντίληψης Δήμου Αθηναίων και Nissan για την ηλεκτροκίνηση, το πρόγραμμα καταγραφής και βελτιστοποίησης του ενεργειακού αποτυπώματος των οδηγών του Δήμου Αθηναίων, το πρόγραμμα αμφίδρομης καταναλωτικής ενέργειας MONEY BACK που δίνει εμπορική αξία στα χρησιμοποιημένα εισιτήρια, την δράση των ΠΟΔΗΛΑΤισσΩΝ «Με το Ποδήλατο στη Δουλειά», τα σχολικά προγράμματα ECOMOBILITY και ΠΡΟΣΕΧΩ.
•Το ενδιαφέρον του κοινού επέβαλε την αποκλειστική συζήτηση του Σχολικού Προγράμματος ΠΡΟΣΕΧΩ που στοχεύει να καταγράψει μέσα από τη συμμετοχική διαδικασία τα προβλήματα και τους κινδύνους που συναντούν τα παιδιά στο δρόμο, στην πόλη, στο διαδίκτυο στο σχολείο, και να τους δώσει οδηγίες και τρόπους αντιμετώπισής τους μέσα από διαδραστικές ενέργειες με τη βοήθεια ειδικών και της αστυνομίας.
•Γενικό συμπέρασμα ήταν η ύπαρξη ενδιαφέροντος για γενίκευση και διάδοση του προγράμματος σε όσα περισσότερα σχολεία είναι δυνατόν και το επιθυμούν.
•Τέλος καταγράφτηκε η ύπαρξη μεγάλου αριθμού σοβαρών θεμάτων που απασχολούν τα σχολεία, για τα οποία υπήρξε δέσμευση του Δήμου Αθηναίων να οργανωθεί ειδική σχετική εκδήλωση.
