Ομιλία Δημάρχου Αθηναίων, κ. Γιώργου Καμίνη, στην ημερίδα "Διαφάνεια στην Τοπική Αυτοδιοίκηση".
Κυρίες και κύριοι,
Εγώ αγαπητοί, θα είμαι λίγο αιρετικός. Νομίζω ότι τα τελευταία χρόνια βαδίζουμε ακριβώς στην αντίθετη κατεύθυνση προς αυτή που θέλουμε να φτάσουμε. Και εξηγούμαι:
Τα τελευταία τρία χρόνια, διάφοροι, άσχετοι πολλές φορές με την πραγματικότητα στο δημόσιο και στους δήμους, προερχόμενοι από διάφορα υπουργεία ή άλλους φορείς, εξαγγέλλουν νέες «δικλείδες ασφαλείας» κατά της διαφθοράς. Έχουμε καταφέρει ως χώρα να έχουμε ένα από τα πολυπλοκότερα και δαιδαλώδη συστήματα εποπτείας και ελέγχου, τα οποία όμως είναι φτιαγμένα σε έναν άλλο και για έναν άλλο εικονικό κόσμο, μακριά από την πραγματικότητα.
Εκατοντάδες νόμοι, Προεδρικά Διατάγματα, Υπουργικές Αποφάσεις, χιλιάδες σελίδες νομολογίας, εκατοντάδες εγκύκλιοι, δεκάδες εποπτικές αρχές όλες φτιαγμένες και ταγμένες στο να υπηρετήσουν τη διαφάνεια. Δεκάδες κυριολεκτικά υπογραφές για μια απευθείας ανάθεση μιας εργασίας. Πάνω από εκατό υπογραφές μεταξύ των οποίων τριών Υπουργών για μια μετάταξη κατόπιν αίτησης ενός υπαλλήλου από ένα νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου του Δήμου στον κεντρικό δήμο. Δύο Υπουργεία για να εγκρίνουν προμήθειες πάνω από 60.000€. Μέχρι και για να κάνουμε απευθείας ανάθεση για το γάλα των εργαζομένων μετά από δύο άγονους διαγωνισμούς χρειάστηκε να πάρουμε έγκριση από μια νέα αρχή δημοσίων συμβάσεων. Κάπου στο Κολωνάκι νομίζω εδρεύει. Πρέπει να υπογράψουν δύο Υπουργοί για να ενταχθούν στο ενιαίο πρόγραμμα προμηθειών μια προμήθεια. Αφού εντάξουν τα έργα από όλη την Ελλάδα, οι ίδιοι Υπουργοί πρέπει να υπογράψουν την απόφαση εφαρμογής του Ενιαίου Προγράμματος Προμηθειών. Και αν φαντάζεται κάποιος ότι με το Ενιαίο Πρόγραμμα Προμηθειών θα μπορούσε όλο το ελληνικό δημόσιο με έναν μόνο διαγωνισμό να προμηθευόταν πχ υλικά ελαιοχρωματισμού επιτυγχάνοντας έτσι καλύτερες τιμές και οικονομίες κλίμακας είναι βαθειά γελασμένος. Απλά γίνεται η ένταξη στο ΕΠΠ και τίποτα άλλο. Ο καθένας κάνει μόνος του το διαγωνισμό. Μόνο στην Ελλάδα και μόνο για την ενίσχυση της διαφάνειας αυτά τα πράγματα.
Και ξέρετε τι καταφέρνουν όλα αυτά; Τι καταφέρνουν όλοι οι νόμοι; Ακούσια ή εκούσια να δημιουργούν εστίες διαφθοράς. Γιατί η διαφθορά βρίσκει γόνιμο έδαφος όταν υπάρχουν ασάφειες, πολύπλοκες καταστάσεις. Είτε γιατί δεν γνωρίζεις το νομικό πλαίσιο είτε γιατί θες να πείσεις ότι δεν το γνωρίζεις. Υπάρχει τίποτα πιο απλό από το να ενοποιηθούν και να κωδικοποιηθούν οι διαδικασίες για τις προμήθειες; Υπάρχει πιο απλό πράγμα από το να σκεφτούμε έναν και μόνο έναν τρόπο για να προμηθευόμαστε είδη, να δημοπρατούμε τα έργα ή να καταρτίζουμε συμβάσεις παροχής υπηρεσιών;
Το νομικό πλαίσιο είναι απαρχαιωμένο και δεν παρακολουθεί τις εξελίξεις. Τα Καύσιμα εξαιρούνται από το ενιαίο πρόγραμμα προμηθειών βάσει μιας απόφασης του 2001 αν θυμάμαι καλά. Το φυσικό αέριο - γιατί έχουμε απορριμματοφόρα με φυσικό αέριο- δεν είναι εξαιρείται από το ενιαίο πρόγραμμα προμηθειών. Λογικό γιατί το 2001 δεν υπήρχε φυσικό αέριο αλλά το 2013 υπάρχει. Σας πληροφορώ ότι δεν βρέθηκε ούτε ένας να εντάξει το φυσικό αέριο στα καύσιμα.
Για ποιο λόγο κύριε Υπουργέ να χρειάζεται η οικονομική επιτροπή ενός δήμου να ελέγχει τα δικαιολογητικά ενός αναδόχου; Η υπηρεσία τι ρόλο παίζει; Οι αιρετοί πρέπει να συνεδριάσουν για να δουν αν έχει εκδοθεί σωστά η εγγυητική ενός εργολάβου ή αν έχει προσκομίσει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα; Οι αιρετοί εν μέσω συνεδρίασης θα αποφανθούν και όχι οι αρμόδιες υπηρεσίες που έχουν τα μέσα και την ικανότητα να το διαπιστώσουν; Και για πιο λόγο αυτή η απόφαση θα πρέπει να διαβιβάζεται στην αποκεντρωμένη για έλεγχο; Δεν αρκεί η δημόσια ανάρτησή της στο Δι@υγεια;
Αναρωτιέμαι, επίσης, για ποιο λόγο πρέπει να μετέχουν δημοτικοί σύμβουλοι στις επιτροπές αξιολόγησης προσφορών ή ακόμα περισσότερο στις φορολογικές επιτροπές; Δεν είναι αυτό δυνητική εστία διαφθοράς; Ο Δημοτικός Σύμβουλος θα αξιολογήσει αν ένα απορριμματοφόρο είναι καλύτερο από ένα άλλο; Ή ο Δημοτικός Σύμβουλος θα κρίνει αν ένα πρόστιμο πρέπει να μειωθεί κατά 50% ή να διαγραφεί πλήρως, εισερχόμενος σε μια ζώνη διενέργειας πολιτικού ή ακόμα χειρότερα οικονομικού παιχνιδιού.
Έχω μια πρόταση να κάνω: Να συνδεθεί ο βαθμός ελευθερίας ενός δήμου με τα οικονομικά και διοικητικά αποτελέσματα. Δηλαδή, ένας εύρωστος και οικονομικά φερέγγυος δήμος να έχει μεγαλύτερη ευελιξία, λιγότερους προληπτικούς ελέγχους για παράδειγμα στη διενέργεια ενός διαγωνισμού από έναν δήμο με ισχνά οικονομικά αποτελέσματα. Ένας δήμος να επιβραβεύεται έτσι για τη ορθή του διαχείριση και να έχει κίνητρο να συνεχίσει να είναι σε καλή κατάσταση. Αν για παράδειγμα το όριο για προσυμβατικό έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι σήμερα 200.000€, το όριο αυτό να είναι 1.000.000€ για τους υγιείς δήμους και 100.000€ για τους δήμους που είναι στο κόκκινο. Φυσικά σε κάθε περίπτωση, αυτονόητο είναι άλλωστε, ότι οι κατασταλτικοί έλεγχοι πρέπει να είναι αυστηροί.
Κάντε σήμερα μια επιτροπή κύριε Υπουργέ, να αλλάξει αυτή η κατάσταση. Δεν θα χρειαστεί πάνω από ένας μήνας για να ολοκληρωθεί το έργο της. Το αποτέλεσμα θα είναι άκρως ουσιαστικό.
Θα ήθελα να θέσω άλλο ένα θέμα σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Πρέπει να επιταχυνθούν οι διαδικασίες. Να μειωθεί ο χρόνος από 30 ημέρες σε 10 ημέρες. Να αυξηθούν τα χρηματικά όρια για τα οποία αρμόδια είναι οι σχηματισμοί του ελεγκτικού συνεδρίου. Να κωδικοποιηθεί η νομολογία και οι αποφάσεις του ελεγκτικού συνεδρίου ώστε να είναι άμεσα προσβάσιμο από όλους.
Θα ήθελα να κάνω μια πρόταση και να σας ανακοινώσω κάτι. Από σήμερα υλοποιούμε στο site του Δήμου μας www.cityofathens.gr την on-line παρακολούθηση του προϋπολογισμού για όλους. Ο κάθε ένας μπορεί να διαπιστώσει αναλυτικά κωδικό – κωδικό για κάθε έτος από το 2005 μέχρι σήμερα καθώς και τον προϋπολογισμό του 2014 μόλις αυτός είναι έτοιμος. Για τα μεν έσοδα αναλυτικά ανά κωδικό τα προϋπολογισθέντα, τα βεβαιωθέντα και τα τελικώς εισπραχθέντα. Αντίστοιχα για τα έξοδα, εμφανίζονται – επαναλαμβάνω ανά κωδικό- τα ενταλματοποιηθέντα και τα τελικώς πληρωθέντα. Ειδικά για τους προγραμματιστές, θα μπορούν με χρήση ανοικτών δεδομένων να αντλούν πολύτιμη πληροφορία άμεσα αξιοποιήσιμη. Προσέξτε η ενημέρωση είναι σε πραγματικό χρόνο. Δηλαδή μόλις γίνεται μια πληρωμή ή μόλις εισπράττεται μια κλήση ενημερώνεται αυτόματα η βάση δεδομένων.
Θα κλείσω, λοιπόν, λέγοντας το εξής: Δεν έχουμε ανάγκη κανένα παρατηρητήριο και καμία επιτήρηση. Όποιος θέλει να δει τον προϋπολογισμό του Δήμου και το πώς εκτελείται αυτός, θα μπορεί να το δει από την ιστοσελίδα του δήμου. Είτε είναι ο Υπουργός Εσωτερικών είτε είναι ένας χρήστης του διαδικτύου στην άλλη άκρη του κόσμου.
Επιπλέον, επίσης από site του Δήμου, είναι διαθέσιμες όλες οι άδειες των Καταστημάτων Υγειονομικού Ενδιαφέροντος με το ιστορικό κάθε μίας από αυτές. Δημόσια πρόσβαση σε όλους και για όλους. Και πάλι με ειδικές δυνατότητες για εξοικειωμένους προγραμματιστές. Αυτό γίνεται ώστε κάθε ένας να μπορεί να διαπιστώνει άμεσα αν ένα κατάστημα έχει άδεια λειτουργίας, αν έχει άδεια να αναπτύξει τραπεζοκαθίσματα ή όχι. Το κόστος και των δύο καινοτομιών είναι 0 ευρώ. Δεν κόστισε απολύτως τίποτα στο δήμο.
