Ομιλία δημάρχου Αθηναίων Γιώργου Καμίνη στην εκδήλωση της Δημοκρατικής Αριστεράς με θέμα «Η Αυτοδιοίκηση μπροστά στις προκλήσεις της νέας εποχής».
Την ώρα που ο σύγχρονος διεθνής τρόπος διακυβέρνησης και πολιτικής αντιπροσώπευσης υποδεικνύει και οδηγεί στην ενδυνάμωση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μιας αυτοδιοίκησης με περισσότερες αρμοδιότητες, μεγαλύτερη αυτονομία και οικονομική αυτοτέλεια, στην Ελλάδα μάλλον βαδίζουμε προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Και αυτό συμβαίνει, παρόλο που είναι πασιφανές, ότι στη συγκυρία της πρωτοφανούς κρίσης, οι δήμοι, ο εγγύτερος θεσμός στον πολίτη και τα προβλήματά του, και πιο αποτελεσματικοί αποδείχτηκαν – συγκρινόμενοι με το σχεδόν ανύπαρκτο κεντρικό κράτος – και ήταν αυτοί που κράτησαν τις πόλεις όρθιες. Ενδεχομένως να μην είχαν κι άλλη επιλογή. Διέθεταν όμως την πολιτική βούληση για το προσπαθήσουν παρά τις εντελώς αντίξοες συνθήκες.
Αντί λοιπόν να θωρακίσουμε και να ενισχύσουμε την τοπική αυτοδιοίκηση, οι δήμοι, που πλήρωσαν το μεγαλύτερο κόστος στην οικονομική κρίση με τη σαρωτική μείωση των κρατικών επιχορηγήσεων, γίνονται στόχος μιας ακατανόητης πολεμικής, οικονομικής και θεσμικής. Και απειλούνται με συρρίκνωση βρισκόμενοι αντιμέτωποι με μονομερείς, ακραίες και αυταρχικές ενέργειες, που μόνο εξορθολογισμό και μεταρρυθμίσεις δεν συνεπάγονται.
Οι δήμοι όμως πρέπει να απογαλακτισθούν από την κεντρική εξουσία και να διαμορφώσουν τις δικές τους πολιτικές : Προτάσσοντας τη διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής και την κοινωνική πολιτική. Αντιτάσσοντας, την κοινωνική πολιτική και την αλληλοβοήθεια ως ανάχωμα στο ρατσισμό και τη ξενοφοβία. Καταδικάζοντας απερίφραστα τη βία.
Αυτό πράξαμε στο δήμο της Αθήνας, στην πόλη που συμπυκνώνει με τον πιο δραματικό τρόπο τις επιπτώσεις της κρίσης.
Δημιουργήσαμε νέες δομές κοινωνικής αλληλεγγύης, με κυριότερη τον Κόμβο Αλληλοβοήθειας Πολιτών, και διευρύναμε υπάρχουσες υπηρεσίες και προγράμματα στήριξης – το Κοινωνικό Παντοπωλείο, το Κοινωνικό Φαρμακείο, την «Αλληλεγγύη στην Οικογένεια», τις παρεχόμενες υπηρεσίες από το Δημοτικό Βρεφοκομείο . Μέχρι τον Αύγουστο του 2013 ο Κόμβος είχε προσφέρει στήριξη και βοήθεια σε περισσότερους από 13 000 συμπολίτες μας, εκ των οποίων 3000 είναι παιδιά.
Για πρώτη φορά, επίσης, η Κοινωνική Υπηρεσία του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του δήμου βγήκε από τα γραφεία στον δρόμο, εκεί όπου η κοινωνία υποφέρει περισσότερο, για να καταγράψει και να προσφέρει στήριξη στους αστέγους του κέντρου της Αθήνας, με απώτερο στόχο την επανένταξή τους. Για να είναι εφικτές στη μεγαλύτερη δυνατή κλίμακα οι δράσεις αλληλεγγύης, επιδιώξαμε συνεργασίες με τον ιδιωτικό τομέα, αλλά και με υπηρεσίες και οργανισμούς του δημοσίου – όπως στον τομέα της υγείας –καθώς και με τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, τους εθελοντές, τους ενεργούς πολίτες.
Ο δήμος αποδείχτηκε ο αξιόπιστος θεσμικός φορέας που συντόνισε τις προσπάθειες όλων που θέλησαν και επιθυμούν να σταθούν αλληλέγγυοι σε μια εποχή που τα περιστατικά φτωχοποίησης πληθαίνουν. Και έτσι η δημοτική αρχή στηρίζει σήμερα 38 000 συμπολίτες μας , με υπηρεσίες σίτισης, υγείας και στέγασης. Γνώμονας μας είναι ο σεβασμός, η αξιοπρέπεια αλλά και η διαφάνεια.
Πρόκληση υπήρξε για εμάς, με 60% λιγότερους κρατικούς πόρους, και το νοικοκύρεμα των οικονομικών. Ο εξορθολογισμός της διοίκησης, αλλά και η καταπολέμηση της διαφθοράς. Η διαφάνεια. Πρώτη φορά στα χρονικά της δημόσιας διοίκησης, οι πολίτες έχουν τη δυνατότηταonlineπρόσβασης στην εκτέλεση του προϋπολογισμού, στην πορεία εσόδων και εξόδων του δήμου Αθηναίων. Μπορούν να γίνουν έτσι σύμμαχοι στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, αλλά και να ασκήσουν με βάση πραγματικά δεδομένα τη γόνιμη κριτική τους.
Επιδιώξαμε επίσης την απλοποίηση των διαδικασιών – όπου στάθηκε εφικτό εντός του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου – και κυρίως, την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών στους κατοίκους της Αθήνας. Για να φέρουμε τον δήμο κοντά στο δημότη, για να απαλλάξουμε τους κατοίκους της πόλης από τις ουρές, την αδιαφάνεια, τις αδικαιολόγητες καθυστερήσεις στις συναλλαγές τους, εγκαινιάσαμε τα 7 [ένα σε κάθε δημοτική κοινότητα] Σημεία Εξυπηρέτησης του Δημότη, όπου διεκπεραιώνονται 154 διαφορετικές εργασίες και συναλλαγές. Τα ΣΕΔ αποτελούν καινοτομία, την σπουδαιότερη εδώ και δεκαετίες στη λειτουργία του Δήμου της Αθήνας, και ένα πρώτο μεγάλο βήμα για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση που είναι και η μεγάλη πρόκληση για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Και θα κάναμε πολλά περισσότερα αν τα χέρια μας, τα χέρια των δήμων, δεν ήταν δεμένα. Αν δεν είχαμε ως χώρα ένα από τα πιο πολύπλοκα και δαιδαλώδη συστήματα εποπτείας και ελέγχου. Αν οι εκατοντάδες νόμοι, τα προεδρικά διατάγματα, οι χιλιάδες σελίδες της νομολογίας και οι εκατοντάδες εγκύκλιοι, το απαρχαιωμένο νομικό πλαίσιο και όλη αυτή η απίστευτη γραφειοκρατία, δεν ευνοούσαν εντέλει την ανάπτυξη εστιών διαφθοράς, αντί να διασφαλίζουν τη διαφάνεια και να άρουν τις αδικαιολόγητες και μακρόχρονες καθυστερήσεις.
Γι αυτό θεωρούμε απολύτως αναγκαία την πραγματική και άμεση αποκέντρωση αρμοδιοτήτων. Για να επιδιώξουμε περαιτέρω απλοποιήσεις των διαδικασιών και να υλοποιήσουμε μια νέα αντίληψη, ένα νέο μοντέλο λειτουργίας για την τοπική αυτοδιοίκηση, το οποίο – εκτός των άλλων – θα φέρει και μεγάλη εξοικονόμηση οικονομικού κόστους. Θα συμβάλλει επίσης στην ανάκαμψη της τοπικής οικονομίας.
Ανάκαμψη που αποτέλεσε για εμάς ένα άλλο στοίχημα : παράλληλα με την ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής το ζητούμενο ήταν πώς θα μετατρέπαμε την Αθήνα σε μια ευρωπαϊκή πρωτεύουσα με υψηλής ποιότητας υποδομές και δυναμική επιχειρηματική δράση. Πώς θα επανεργοποιούσαμε την τοπική οικονομία θέτοντας την πόλη σε τροχιά ανάπτυξης. Η στρατηγική μας αναπτύχθηκε σε επάλληλα πεδία.
Καταρχάς στοχεύσαμε σε «έξυπνους» και νέους τρόπους επανεκκίνησης της οικονομίας, που είχε ήδη αναδείξει και η ευρωπαϊκή εμπειρία. Εκτός από τη συμβατική επιχειρηματικότητα εστιάσαμε στην Κοινωνική Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία. Πρόκειται για ένα πεδίο με ραγδαία εξέλιξη σε δήμους του εξωτερικού, που συνδυάζει την επιχειρηματικότητα με τον κοινωνικό στόχο, και δημιουργεί θέσεις εργασίας για νέους και άλλους δυνητικούς επιχειρηματίες. Το πρόγραμμα, «Επιχειρώ Κοινωνικά» καρπός συστηματικής καταγραφής και μελέτης σε συνεργασία με την Εταιρεία Ανάπτυξης και Τουριστικής Προβολής του Δήμου Αθηναίων έχει συγκεκριμένες στοχεύσεις για το 2014, παράλληλα με την ανάδειξη θερμοκοιτίδων επιχειρηματικότητας, και την προώθηση ενός προγράμματος μικρο – πιστωτικής.
«Επενδύσαμε» επίσης στην ανάδειξη της Αθήνας, σε αυτόνομο τουριστικό και συνεδριακό προορισμό. Και η επιλογή μας, σε μια χρονιά που ήταν αυξημένη για όλη τη χώρα η τουριστική κίνηση, δικαιώθηκε στην πράξη. Και συνεχίζουμε.
Χωρίς να ζητάμε ελεημοσύνες από το κεντρικό κράτος. Με τη στήριξη και ενεργοποίηση της Κοινωνίας των Πολιτών, που, σε μια εποχή αμφισβήτησης αν όχι απονομιμοποίησης της παραδοσιακής πολιτικής, ανανέωσε τη δημόσια ζωή, επαναπροσδιορίζοντας μέσα στη δυσμενή συγκυρία , τις έννοιες της συλλογικής ευθύνης και της αλληλοβοήθειας. Δεν υπάρχει αμφιβολία, ότι το προνομιακό πεδίο δράσης και δικτύωσης των ενεργών ομάδων πολιτών είναι οι δήμοι. Ο μοναδικός ικανός και αποτελεσματικός άξονας κοινωνικής συνοχής μέσα στην κρίση αλλά και ο φορέας μιας διαφορετικής αντίληψης, απολύτως διακριτής από ξοφλημένες νοοτροπίες, αγκυλώσεις και εξαρτήσεις του παρελθόντος.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να αναδειχθεί σε όργανο παραγωγής οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, χωρίς να παρεμβαίνει στην κεντρική πολιτική σκακιέρα. Αρκεί να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο και να αποκτήσει την επιδιωκόμενη αυτονομία. Σε ένα ενδιάμεσο στάδιο, θα μπορούσαν να υπάρξουν κίνητρα για τους συνεπείς δήμους. Να συνδεθεί, δηλαδή, ο βαθμός ελευθερίας ενός δήμου με τα καλά οικονομικά και διοικητικά αποτελέσματα.
Ωστόσο το ζητούμενο και η πρόκληση των σύγχρονων καιρών παραμένει ο απογαλακτισμός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την κεντρική εξουσία. Για να μπορέσουν να κάνουν οι δήμοι σωστά και παραγωγικά τη δουλειά τους, και ιδιαιτέρως σε μια εποχή που αποδεικνύονται περισσότερο αποτελεσματικοί στην προσπάθεια ανάσχεσης των συνεπειών της κρίσης.
