Ομιλία δημάρχου Αθηναίων κ. Γιώργου Καμίνη στο συνέδριο της ΚΕΔΕ, στη Θεσσαλονίκη, με θέμα «Κοινωνία σε κρίση, αυτοδιοίκηση σε δράση».
Διανύσαμε και διανύουμε μια ιδιαιτέρως δύσκολη περίοδο, με προβλήματα μεγάλα και πιεστικά. Η χώρα, όπως έχουμε επισημάνει, έχει άμεση ανάγκη ενός πολιτικού σχεδίου ανασυγκρότησης για έξοδο από την κρίση, ανάγκη στην οποία η κεντρική εξουσία δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται με τα απαιτούμενα αντανακλαστικά. Εδώ και τρεισήμισι χρόνια, το κενό του κεντρικού κράτους, την ευθύνη να αντιμετωπίσει τις κοινωνίες σε κρίση έχει επωμισθεί η Τοπική Αυτοδιοίκηση. Η οποία κατάφερε, στις περισσότερες περιπτώσεις, να βρει τον τρόπο και τα μέσα να ανταποκριθεί στις αυξημένες ανάγκες ενός διογκούμενου τμήματος της κοινωνίας που δεν μπορούσε να βγάλει πέρα την καθημερινότητά του.
Παρά τις δραματικές περικοπές στις κρατικές επιδοτήσεις, και τις καταρρέουσες κρατικές, κοινωνικές δομές.
Στο δήμο της Αθήνας από την πρώτη μέρα, γίναμε αποδέκτες μιας πιεστικής και σταθερά αυξανόμενης κοινωνικής ανάγκης. Σήμερα, περισσότεροι από 38 000 κάτοικοι της πόλης στηρίζονται, με υπηρεσίες σίτισης, στέγασης, υγείας και κοινωνικής πρόνοιας από τη δημοτική αρχή. Και αυτό είναι εφικτό, χάρη στη νέα αντίληψη, στο νέο μοντέλο κοινωνικής πολιτικής που ακολουθήσαμε. Μια πολιτική διευρυμένων συνεργασιών με την Κοινωνία των Πολιτών που ενεργοποιήσαμε, τους εθελοντές, τις μη κυβερνητικές οργανώσεις, φορείς του δημοσίου αλλά και του ιδιωτικού τομέα. Με αυτήν την πολιτική, και ξεπερνώντας τα αυστηρά πλαίσια του θεσμικού μας ρόλου, αφήσαμε πίσω μας τις παρωχημένες αντιλήψεις περί φιλανθρωπίας, στοχεύοντας στην αλληλεγγύη και την αλληλοβοήθεια.
Το αποτέλεσμα ; Με 60% λιγότερους πόρους, η δημοτική αρχή κατάφερε και την κοινωνική συνοχή να διατηρήσει και τα κοινωνικά προγράμματα να ενισχύσει, ανταποκρινόμενη στις ανάγκες των καιρών. Με γνώμονα το σεβασμό, την αξιοπρέπεια, και την διαφάνεια, εφαρμόστηκαν σύγχρονες μέθοδοι διαχείρισης. Στόχος, η στήριξη και ενδυνάμωση των ασθενέστερων αλλά και η προσπάθεια επανένταξης των αποκλεισμένων στο κοινωνικό ιστό.
Συγκεκριμένα :
Αξιοποιώντας παραχωρημένο χώρο τον Ιούλιο 2012, ο Δήμος Αθηναίων δημιούργησε μια νέα δομή για την στήριξη χιλιάδων πολιτών που αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα διαβίωσης (πολύ χαμηλό ή καθόλου εισόδημα, άνεργοι, κλπ), τον «ΚΟΜΒΟ ΑΛΛΗΛΟΒΟΗΘΕΙΑΣ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ» στο παλιό Φρουραρχείο του σταθμού Λαρίσης.
Ο «Κόμβος», υπό την διοίκηση του ΚΥΑΔΑ, δια-συνδέει όλους όσους θέλουν να προσφέρουν με εκείνους που έχουν την μεγαλύτερη ανάγκη.
Με σύνθημα: «Ό, τι σου περισσεύει κάποιος το χρειάζεται», στόχος είναι να μετουσιωθεί η βούληση και δυναμική της ενεργής αλληλοβοήθειας σε πράξη, και να διαμορφωθεί μια νέα κουλτούρα πολίτη, που θα μας οδηγεί και μετά την κρίση.
Στο πλαίσιο αυτό, σχεδιάσθηκε μία πρωτοπόρος πλατφόρμα ανοιχτού λογισμικού, η οποία διασφαλίζει την διαφάνεια και την εγκυρότητα, είναι σε θέση να καταγράφει και να παρακολουθεί την είσοδο και διάθεση όλων των προσφερομένων ειδών μέχρι τον τελικό τους αποδέκτη, και έχει ηλεκτρονικά καταγεγραμμένους, όλους τους αιτούντες και δικαιούχους (και τα δικαιολογητικά τους) σε μια ενιαία βάση δεδομένων. Το λογισμικό είναι σε θέση να καταγράψει και ιδιαίτερες ανάγκες των αιτούντων, τις οποίες προσπαθεί να καλύψει ο Κόμβος από προσφορές.
Λειτουργεί επίσης τηλεφωνικό κέντρο 30 γραμμών (15422) το οποίο δέχεται και καταγράφει προσφορές και αιτήματα.
Η παροχή οικονομικής βοήθειας σε είδος, διασφαλίζεται από προσφορές Ιδιωτών, Εταιριών, Ιδρυμάτων, Πρεσβειών και άλλων φορέων και οργανισμών, με απόλυτο σεβασμό στην αξιοπρέπεια των δικαιούχων. Μέχρι και τον Αύγουστο 2013, ο Κόμβος είχε προσφέρει στήριξη και βοήθεια σε περισσότερους από 13.000 συμπολίτες μας, εκ των οποίων περίπου 3.000 είναι παιδιά. Παράλληλα, χιλιάδες ιδιώτες και περισσότερες από 100 εταιρίες και φορείς έχουν προσφέρει περισσότερους από 200 τόνους τροφίμων, ρούχων, παιχνιδιών, και ειδών νοικοκυριού.
Άλλες δομές και προγράμματα με τα οποία ο δήμος Αθηναίων στηρίζει συμπολίτες μας με προβλήματα διαβίωσης, είναι : το Κοινωνικό Παντοπωλείο, με το οποίο υποστηρίζονται 400 νοικοκυριά το χρόνο με τα είδη παντοπωλείου που εκείνα κρίνουν ως πιο αναγκαία, σταθερά για 6 μήνες. Οι αιτούντες στήριξη από το Κοινωνικό Παντοπωλείο, είναι 14% χαμηλοσυνταξιούχοι και 76% άνεργοι, από τους οποίους το 77% δεν παίρνει ούτε επίδομα ανεργίας.
Στήριξη προσφέρει επίσης και το πρόγραμμα, «Αλληλεγγύη στην Οικογένεια». Καινοτομία του προγράμματος αποτελεί ότι η υλική στήριξη συνδυάζεται ταυτόχρονα με την ψυχοκοινωνική. Από τον Μάιο 2012 παρέχεται σε 200 οικογένειες το χρόνο (100/εξάμηνο).
Στο πλαίσιο μιας νέας αντίληψης για την Κοινωνική Πολιτική εντάσσεται και μια ιδιαιτέρως σημαντική έρευνα καταγραφής των αστέγων που διαβιούν στους δρόμους του κέντρου της Αθήνας, που έγινε το καλοκαίρι του 2013. Για πρώτη φορά, οι Κοινωνικές Υπηρεσίες βγήκαν από τα γραφεία τους συστηματικά στους δρόμους, καταγράφοντας και συνομιλώντας για τις ανάγκες των αστέγων, θέμα σύνθετο και πολύ-παραγοντικό. Στόχος ήταν να ξεπεραστεί η προσωπική τους αντίρρηση για θεσμική βοήθεια και να κτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης, από την οποία να μπορεί να ξεκινήσει η διαδικασία της επανένταξης τους.
Για να διευκολύνουμε την απόφαση τους να εγκαταλείψουν το πεζοδρόμιο εντάξαμε στο σχεδιασμό μας ένα Υπνωτήριο Αστέγων στον Ξενώνα Φιλοξενίας στην Ομόνοια. Μια ανοιχτή δομή, όπου προσφέρεται ασφαλής διαμονή για την νύχτα, μπάνιο, πρωινό και στήριξη από κοινωνικούς επιστήμονες, για να ξεκινήσει η διαδικασία ουσιαστικότερης φροντίδας των ανθρώπων αυτών, με τις απαραίτητες ιατρικές εξετάσεις καθώς και η ένταξη τους σε πρόγραμμα σταθερότερης φιλοξενίας. Η αρχή έγινε, οι πρώτοι άστεγοι, ένα ποσοστό 22% - όσων εξέφρασαν τη διάθεση να στεγαστούν- εγκατέλειψαν τους δρόμους και φιλοξενούνται.
Στη διάρκεια αυτής της δύσκολης και απαιτητικής περιόδου, φίλες και φίλοι, έγινε σαφές ότι οι ενεργές δυνάμεις της πόλης, είχαν και έχουν ανάγκη από ένα αξιόπιστο θεσμικό φορέα για να συντονίσει την προσπάθεια τους. Ιδιαιτέρως σήμερα, που, όπως δείχνει πρόσφατη έρευνα που διενεργήσαμε στο δήμο Αθηναίων, τα περιστατικά φτωχοποίησης αντί να περιορίζονται, πληθαίνουν και οι κάτοικοι της πόλης που απευθύνονται στις κοινωνικές υπηρεσίες του Δήμου, αυξάνονται.
Ενδεικτικά σας αναφέρω, ότι, όπως έδειξε η έρευνα αυτή, το 41% Ελλήνων και αλλοδαπών προσήλθε για 1η φορά στο συσσίτιο τους τελευταίους 6 μήνες! Από τους Έλληνες σιτιζόμενους, το 31% είναι νέο-εισερχόμενοι στο συσσίτιο, τους τελευταίους 6 μήνες. Το 77% είναι άνεργοι και το 76% δηλώνει μηδενικό εισόδημα, με την μεγάλη πλειοψηφία να μην έχει κάποιο επίδομα, ούτε να είναι γραμμένοι στον ΟΑΕΔ.
Μια άλλη μεγάλη κατηγορία, 32%, είναι άνθρωποι που ζουν περισσότερα από 2 χρόνια από τα συσσίτια του Δήμου, συμπληρώνοντας έτσι ένα ελάχιστο εισόδημα που έχουν (σύνταξη ή προνοιακά επιδόματα).Καταγράφεται, δηλαδή, αύξηση 16%, στις ανάγκες σίτισης. Επίσης, μεγάλη αύξηση αιτημάτων σίτισης από σχολεία δέχθηκε και το Δημοτικό Βρεφοκομείο του Δήμου Αθηναίων, το οποίο σιτίζει όλα τα φιλοξενούμενα παιδιά στους παιδικούς σταθμούς του : από 250 πέρυσι, τα αιτήματα φέτος αυξήθηκαν σε 1100!
Κυρίες και κύριοι - όσο η συγκυρία το απαιτεί , εμείς θα προχωρούμε σε νέες πρωτοβουλίες. Και όταν λέω εμείς, εννοώ τη δημοτική αρχή, αλλά και τους χιλιάδες των ενεργών πολιτών, τους εθελοντές τους φορείς, τους οργανισμούς, τον ιδιωτικό τομέα και τις εκατοντάδες εταιρείες, που συστρατευόμαστε σε αυτήν την μεγάλη πρωτοβουλία αλληλεγγύης και αλληλοβοήθειας.
Όσο η κοινωνία θα βρίσκεται σε κρίση, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα αναλαμβάνει- όπως έχει αποδείξει- αποτελεσματική κοινωνική δράση. Θα βρίσκεται δίπλα στους δημότες και τα προβλήματά τους, με μια νέα, διαφορετική αντίληψη συλλογικής ευθύνης και αλληλοβοήθειας που – είμαι σίγουρος- θα παραμείνει σημαντική και κρίσιμη και στη μετα-μνημονιακή εποχή.
