Η έλλειψη, η επισφάλεια, η ακαταλληλότητα της στέγης και η κατακόρυφη άνοδος των ενοικίων έχει αναχθεί σε μείζον κοινωνικό ζήτημα για τις περισσότερες μεγαλουπόλεις, διαρκώς διογκούμενο τα τελευταία χρόνια και στην Αθήνα, κυρίως λόγω της αύξησης της βραχυχρόνιας τουριστικής μίσθωσης στην αγορά ακινήτων.
Αναλαμβάνοντας τη θεσμική ευθύνη που αντιστοιχεί στις ανάγκες της πρωτεύουσας, ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Μπρούλιας απηύθυνε πρόσφατα επιστολή στην εταιρία Κτηματολόγιο Α.Ε. ζητώντας ενημέρωση σχετικά με τις αδήλωτες κατοικίες εντός των ορίων του δήμου και αλλαγή του σχετικού νομοθετικού πλαισίου, ώστε το δημόσιας ιδιοκτησίας απόθεμα κατοικιών, να αξιοποιηθεί για τη στέγαση των ευάλωτων συμπολιτών μας, στο πλαίσιο μιας αυτοδιοικητικής πολιτικής με έμπρακτο κοινωνικό και αναπτυξιακό προσανατολισμό.
Η πρόσβαση σε αξιοπρεπή στέγαση, ως αναγκαίο ανάχωμα στην κοινωνική περιθωριοποίηση και αποκλεισμό, δυσχεραίνεται, ειδικότερα σε χώρες όπως η Ελλάδα, η οποία στερείται του θεσμού της «κοινωνικής κατοικίας» (“social housing”) με τη μορφή κατοικιών που προσφέρονται για εκμίσθωση με ευνοΐκούς όρους σε ενοικιαστές με χαμηλά ή μηδενικά εισοδήματα.
Ο δήμος Αθηναίων, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του, έχει αναδειχθεί σε ενεργό και αξιόπιστο φορέα υλοποίησης βιώσιμων προγραμμάτων και δράσεων που στοχεύουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος σε τοπικό επίπεδο. Ενδεικτικά, ο δήμος Αθηναίων λειτουργεί Δίκτυο Κοινωνικής Κατοικίας και τρεις Ξενώνες φιλοξενίας, υλοποιεί πρόγραμμα στέγασης σε διαμερίσματα για αιτούντες και πλέον και για δικαιούχους ασύλου, καθώς και πρόγραμμα επιδοτούμενης στέγασης και εργασίας. Παράλληλα συνεργάζεται με τους αρμόδιους φορείς της Κεντρικής Διοίκησης και της Κοινωνίας των Πολιτών ενώ συμμετέχει σε ευρωπαϊκά και διεθνή δίκτυα πόλεων με σκοπό την ανταλλαγή πολύτιμης τεχνογνωσίας.
Σε αυτό το ζήτημα, και σε εκκρεμή υπόθεση ενώπιον του Δικαστηρίου της Ε.Ε., ο Γενικός Εισαγγελέας εισηγήθηκε πρόσφατα τον χαρακτηρισμό της λειτουργίας πλατφόρμας βραχυχρόνιας μίσθωσης ως ψηφιακής υπηρεσίας, με αποτέλεσμα να εκφεύγει, ως τέτοια, των εθνικών διατάξεων που ρυθμίζουν την παροχή υπηρεσιών στη στεγαστική αγορά. Σε αναμονή της εκδίκασης της υπόθεσης, η προσέγγιση αυτή πυροδότησε την αντίδραση δέκα ευρωπαϊκών πόλεων, μεταξύ των οποίων το Άμστερνταμ, το Βερολίνο, το Παρίσι, η Βιέννη και οι Βρυξέλλες.
Με απόφαση του δημάρχου Γιώργου Μπρούλια, η Αθήνα συντάσσεται με την κοινή ανακοίνωση των δέκα πόλεων και δηλώνει σε ετοιμότητα να συνδράμει σε περαιτέρω ενέργειες του δικτύου που προωθούν «τις αναγκαίες νομοθετικές παρεμβάσεις σε επίπεδο Ε.Ε., ώστε η τουριστική ανάπτυξη να συντελείται με όρους που διασφαλίζουν τη βιωσιμότητα της δημόσιας πολιτικής στέγασης και την ποιότητα ζωής στις πόλεις μας».
Η ενιαία και σαφής αυτή θέση, θεμελιωμένη στη διοικητική εμπειρία των τελευταίων ετών, αναδεικνύει την Αθήνα σε αναγκαίο εταίρο στην κρίσιμη ατζέντα της Ε.Ε. σχετικά με την πολιτική στέγασης. Στο επίπεδο αυτό, έχουν σημειωθεί θετικά βήματα, όπως η ένταξη Σύμπραξης για τη Στέγαση στην Αστική Ατζέντα της Ε.Ε. και η κατοχύρωση δικαιώματος στην ποιοτική στέγαση στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων. Ωστόσο, οι πρωτοβουλίες αυτές αδυνατούν να παράξουν βιώσιμα αποτελέσματα όσο δεν συμπληρώνονται από τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ευρωπαϊκούς αναπτυξιακούς πόρους αλλά και από τη ρεαλιστική ρύθμιση από την Ε.Ε. των επιπτώσεων της βραχυχρόνιας τουριστικής μίσθωσης στη στεγαστική αγορά και την ποιότητα ζωής στις γειτονιές.
