H συζήτηση για την κατ’ επίφαση «Διπλή Ανάπλαση» στο δημοτικό συμβούλιο στις 30/11/2020 έγινε σε συνθήκες πλήρους αδιαφάνειας και απαξίωσης. Η δημαρχία Μπακογιάννη ήταν τόσο απαξιωτική απέναντι στο Δ.Σ. που δεν έθεσε σε γνώση του δημοτικού συμβουλίου ούτε καν το μνημόνιο συναντίληψης που υπέγραψε με την κυβέρνηση, την ΠΑΕ Παναθηναϊκός, τον Ερασιτέχνη και την ΑΕΠ Ελαιώνα. Στο δελτίο τύπου του δήμου αναφέρονταν περισσότερες πληροφορίες γύρω από το θέμα από την ενημέρωση που έκανε ο δήμαρχος.
Εκτός από την αντιδημοκρατική και απαξιωτική για τη λειτουργία του δήμου διαδικασία που ακολούθησε ο δήμαρχος, εγείρονται εξαιρετικά σοβαρά ζητήματα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβε.
Η υπόθεση του γηπέδου του Παναθηναϊκού έχει μια ιστορία 20 χρόνων. Οι πρόεδροι και οι διοικήσεις της Ποδοσφαιρικής Ανώνυμης Εταιρείας, λειτουργώντας πρώτα και κύρια σαν επιχειρηματίες-επενδυτές, ήθελαν όχι μόνο ένα γήπεδο σύγχρονων προδιαγραφών, αλλά και την υλοποίηση ενός επενδυτικού σχεδίου που θα απέφερε σημαντικά κέρδη, τα οποία θα συντηρούν και θα επεκτείνουν μια καλή μπίζνα. Βέβαια οι πρόεδροι και οι διοικήσεις δεν επιθυμούν να βάζουν συνέχεια το χέρι στην τσέπη. Γι αυτούς, μια ΠΑΕ, ειδικά μεγάλη, σημαίνει προβολή, εξασφάλιση των κύριων επιχειρηματικών τους δραστηριοτήτων και διείσδυση σε νέες καθώς και συνδιαλλαγή με το κράτος
Στο πλαίσιο αυτό, η επένδυση σε μια ΠΑΕ πρέπει να είναι οπωσδήποτε υπέρ-κερδοφόρα, σε όλα τα επίπεδα και τις πλευρές της.
Όταν γίνεται λόγος για “επένδυση” εννοούνται χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα χρήσεων εμπορίου και αναψυχής προς εκμετάλλευση, επιχορήγηση από το κράτος -δηλαδή τζάμπα χρήμα- μιας και θα είναι "έργο ανάπτυξης”. Παράλληλα απαιτούνται χιλιάδες τ.μ. ελεύθερης γης, που θα παραχωρηθούν σαν προίκα, καθώς και στοχευμένες παρεκκλίσεις από περιβαλλοντικούς και πολεοδομικούς κανονισμούς.
Στην περίπτωση του γηπέδου του Παναθηναϊκού, που εξελίχθηκε στο πρόγραμμα “Διπλή Ανάπλαση”, ένας επενδυτής και σημερινός φοροφυγάς, ο Μπάμπης Βωβός, κινήθηκε σαν προφήτης, αγοράζοντας εκτάσεις στην περιοχή του Βοτανικού πολύ πριν το 2006 την ψήφιση της "Διπλής Ανάπλασης" το 2006.
Το 2009 οι διαπραγματεύσεις μεταξύ ΠΑΕ, Ερασιτέχνη Παναθηναϊκού, δήμου Αθήνας και κυβέρνησης αποτυπώνονται σε νομοθετικές πράξεις.
Οι αντιδράσεις από την πλευρά του περιβαλλοντικού κινήματος είναι γνωστές: 131 πολίτες, μέλη μαζικών φορέων και τοπικών συλλόγων, προσφεύγουν στο ΣτΕ, βασικά εναντίον του Mall Βωβού. Λοιδορούνται, απειλούνται και τρομοκρατούνται μέσω δημοσιευμάτων. Το ΣτΕ δέχεται την προσφυγή και το 2011 ακολουθεί νέος νόμος το και το ΠΔ 161 του 2013.
Οι επιχειρηματίες της ΠΑΕ “ανακρούουν πρύμναν” γιατί είναι τα πρώτα χρόνια της βαθιάς οικονομικής κρίσης. Στη συνέχεια εμφανίζεται, το 2017, η καταστροφική περιβαλλοντικά επιλογή της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ για το Γουδή, που πάρθηκε πίσω λόγω των πλατιών αντιδράσεων, ενώ το 2018 το έσκασε σαν φούσκα το project “Athens Alive” για το ΟΑΚΑ.
Στις 20 Νοεμβρίου, πληροφορηθήκαμε μέσω δημοσιευμάτων και καναλιών για την “Ιστορική ημέρα” και την “Ιστορική συμφωνία”, δηλαδή ότι “έπεσαν οι υπογραφές συναντίληψης ανάμεσα στην κυβέρνηση, τον δήμο Αθηναίων, τον Ερασιτέχνη Παναθηναϊκό, την ΠΑΕ και τον όμιλο τραπεζών που θα χρηματοδοτήσουν το έργο”.
Το νέο σχέδιο για τον Βοτανικό, υπό την συμβουλευτική ηγεσία της εταιρείας real estate "Dimant" (με εμπλοκή τόσο στο γήπεδο Καραϊσκάκη όσο, κυρίως, σε αυτό στη Ν. Φιλαδέλφεια), προβλέπει την παραχώρηση, από πλευράς του δήμου, του χώρου που προοριζόταν σύμφωνα με τα διαγράμματα του ΠΔ, να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες των κατοίκων: δημοτικές αθλητικές εγκαταστάσεις και αμφιθέατρο. Η δημοτική γη παραχωρείται για να κτιστεί το κλειστό γήπεδο μπάσκετ, απαίτηση της αδελφής Καλαθοσφαιριστικής Ανώνυμης Εταιρείας ΠΑΟ. Ο δήμος απεμπολεί 4.800 τ.μ. για τις ανάγκες των κατοίκων που προβλέπει το ίδιο το ΠΔ.
Με το νέο σχέδιο, ο συνολικός κτιριακός όγκος στην περιοχή του έργου αυξάνεται κατά 7%, δηλαδή περίπου πάνω από 3.500 τ.μ.. Θεωρείται αδιάφορο το αν αλλοιώνεται η Στρατηγική Περιβαλλοντική Μελέτη, εγκεκριμένη με το ΠΔ 161, και δημιουργούνται νέες σοβαρές επιπτώσεις από την εγκατάσταση ακόμη μιας βαριάς χρήσης και λειτουργίας. Οι μακέτες έχουν ετοιμαστεί. Οι συγκαλυμμένες απειλές εναντίον του περιβαλλοντικού κινήματος επανέρχονται.
Διαβάζοντας την πανηγυρική ανακοίνωση της ΠΑΕ για το “αναπτυξιακό¨ πρόγραμμα της Διπλής Ανάπλασης, το τζάμπα δημόσιο χρήμα έχει την τιμητική του.
Όσον αφορά το γήπεδο, ο δήμος Αθήνας, εκτός από το ακίνητο αξίας 40 εκ. ευρώ, θα το χρηματοδοτήσει και με 32 εκ. ζεστό χρήμα. Θα τα πάρει, λέγεται, από το Υπουργείο Οικονομικών & Ανάπτυξης (γι’ αυτό και ο Άδωνις Γεωργιάδης παραβρίσκεται σε όλες τις πανηγυρικές φωτογραφίσεις). Όμως που θα βρεθούν αυτά τα χρήματα εν μέσω μεγάλης ύφεσης; Δημοσιογραφικά δημοσιεύματα αναφέρουν το Ταμείο Ανάκαμψης, που συγκροτήθηκε από την Ε.Ε. σαν μέτρο αντιμετώπισης της υγιειονομικής και οικονομικής κρίσης στα κράτη - μέλη λόγω της πανδημίας COVID-19. Πρόκειται για χωρίς πάτο κυνισμό υπέρ του κεφαλαίου και κατά της ζωής.
Για το κλειστό γήπεδο μπάσκετ, προϋπολογισμού 30 εκ. ευρώ, εκτός από την παραχώρηση της γης που θα κάλυπτε ανάγκες των κατοίκων της πόλης, ο δήμος Αθήνας θα χρηματοδοτήσει και την κατασκευή μέσα από κάποια αόριστα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Τα αναγκαία έργα υποδομής, που δεν υλοποιούνται εδώ και δεκαετίες με σοβαρές επιπτώσεις στο περιβάλλον, τη λειτουργία των χρήσεων και την ποιότητα ζωής και εργασίας στον Ελαιώνα, τα 37,5 εκ ευρώ, που προϋπολογίζονται, θα καταβληθούν από δημόσιους πόρους.
Ο όμιλος τραπεζών που θα χρηματοδοτήσει το γήπεδο, σύμφωνα με την έντεχνη συντακτική διατύπωση των δημοσιογραφικών παπαγάλων, είναι αόρατος. Οι τράπεζες Alpha και Πειραιώς ενδιαφέρονται να μετέχουν στη συναντίληψη για να εξασφαλίσουν την πώληση των περιουσιακών στοιχείων της πτωχευμένης εταιρείας Βωβού στην αμερικάνικη Hines, έναντι 250 εκ. ευρώ. Έτσι αυτές θα απαλλαγούν από τα “κόκκινα” της εταιρείας του μεγαλοεργολάβου και η Hines θα συνεχίσει το επενδυτικό της πρόγραμμα, κυρίως σε mega projects εμπορίου.
Ταυτόχρονα εγείρονται μεγάλα θέματα: Ο δήμος Αθήνας σκοπεύει να τηρήσει τις δεσμεύσεις που περιλαμβάνονται στο ΠΔ 161/14-5-2013 περί έγκρισης της ΣΜΠΕ και του Προγράμματος Διπλής Ανάπλασης, σαν στοιχειώδεις προϋποθέσεις προστασίας του περιβάλλοντος και της ζωής;
Συγκεκριμένα:
- Άρθρο 1, παραγρ. Α.1 - Μονάδα Περιβάλλοντος. Η Μονάδα αυτή οργανώνεται και λειτουργεί με τη σύμπραξη των φορέων υλοποίησης υπό την ευθύνη του δήμου, ως Αρχή Σχεδιασμού. Ο δήμαρχος έπρεπε να δεσμεύσει τους συνεργάτες του στη συναντίληψη πρώτα σε αυτό και μετά να κυκλοφορεί στον αέρα μακέτες και πηγές χρηματοδότησης σαν Αρχή Σχεδιασμού, με αρμοδιότητες και προσωπικό. Δεν έχουμε αυταπάτη ότι αυτή Μονάδα θα ξέφευγε από τη μέγγενη των επενδυτών. Στοιχειωδώς όμως, έχει ρόλο δημόσιου, και άρα σε έναν βαθμό ελέγξιμου χαρακτήρα.
- Άρθρο 1, παραγρ. Α.11γ. Εκπονείται από τον δήμο Αθήνας σχέδιο αναβάθμισης του Ελαιώνα εντός των διοικητικών του ορίων και σε συντονισμό με τους υπόλοιπους δήμους του. Αυτό έπρεπε να έχει γίνει εδώ και χρόνια, οπωσδήποτε πριν την οριστικοποίηση του γηπέδου και των λοιπών εγκαταστάσεων. Για ακόμη μια φορά, παρά τις τραγικές συνέπειες ανάλογων πρακτικών στο Λεκανοπέδιο και την Αττική, πρώτα αποφασίζονται τα είδη των χρήσεων και τα μεγέθη των λειτουργιών-εγκαταστάσεων, και μετά μια λεγόμενη αναβάθμιση προσαρμόζεται στα τετελεσμένα.
- Άρθρο 7, παραγρ. 3 - Χρονική αλληλουχία και υποχρεώσεις των μερών. Σε αυτό το εξαιρετικά κρίσιμο σημείο, οι ενδείξεις δεν επιτρέπουν κανέναν εφησυχασμό. Ο δήμαρχος και η διοίκησή του οφείλουν να δεσμευτούν ότι θα κινηθούν στη βάση των προβλέψεων του ΠΔ και δεν θα δεχθούν τροποποιήσεις ή/και εξαιρέσεις για τους συνήθεις λόγους “δημοσίου συμφέροντος”, όπως αποκαλούνται πλέον τα ιδιωτικά συμφέροντα επιχειρηματιών και επενδυτών.
Η ανάπλαση των περιοχών του Ελαιώνα και της Αλεξάνδρας πρέπει να εξειδικευτεί και να εφαρμοστεί σύμφωνα με τις μεγάλες ανάγκες αξιοβίωτης ζωής στις δύο επιβαρυμένες, για διαφορετικούς λόγους, περιοχές της Αθήνας και του Λεκανοπέδιου. Όχι να είναι κατ΄επίφαση ανάπλαση, καθοδηγούμενη από την εξυπηρέτηση των τεράστιων οικονομικών, αλλά και πολιτικών συμφερόντων των ιδιοκτητών του επαγγελματικού ποδοσφαίρου και μπάσκετ.
Η δημαρχία, για χάρη αυτών των συμφερόντων, εμφανίζεται έτοιμη να προικοδοτήσει μεγάλες επιχειρήσεις ή να πρωταγωνιστήσει στην εξασφάλιση τραπεζικών κερδών. Δεν δίνει δεκάρα τσακιστή για το γειτονικό Μαρκόνι, που πλημμυρίζει με τις πρώτες βροχές, αλλά και τον Βοτανικό που γειτνιάζει με τα υπό κατασκευή γήπεδα και τον ιδιόκτητο χώρο των συνεργείων του δήμου στην DEXION/Σαλαμινίας (περίπου 17 στρεμμάτων), όπως και τον υπόλοιπο Ελαιώνα. Βέβαια το ίδιο ακριβώς έκαναν και οι προηγούμενες διοικήσεις του δήμου.
Σε κάθε περίπτωση, σαν Αντικαπιταλιστική Ανατροπή στην Αθήνα, θεωρούμε ότι πόλη δεν χρειάζεται καθόλου νέα μεγαθήρια στείρου θεάματος, πανάκριβα στο χτίσιμο και στη συντήρηση, όπως το σχεδιαζόμενο νέο γήπεδο.
Παράλληλα, δεν αποδεχόμαστε καμία συζήτηση να χρηματοδοτηθεί το νέο γήπεδο άμεσα από το κράτος και τον δήμο, ούτε φυσικά το να γίνουν οι επενδυτικές εγκαταστάσεις και άλλες κατασκευές εμπορικής χρήσης και εμπορευματοποιημένης αναψυχής.
Λέμε όχι στα φαραωνικά επενδυτικά σχέδια των αφεντικών του επαγγελματικού αθλητισμού. Αντί για αυτά, η πόλη χρειάζεται έργα υποδομής και εξυγίανσης/ανάπλασης στον πολύπαθο Ελαιώνα και στις υπόλοιπες περιοχές της πίσω αυλής της Αθήνας, καθώς και ανοιχτούς, ελεύθερους και προσβάσιμους πρασίνου και άθλησης για τους κατοίκους της.
