Η ικανοποίηση των στόχων που έχουν προκαθοριστεί μπορεί να εξασφαλιστεί μόνο με κατάλληλα επιλεγμένα μέτρα. Ο προσδιορισμός των μέτρων (και των πακέτων μέτρων) αποτελεί ορόσημο στην εκπόνηση του ΣΒΑΚ. Για την επιλογή τους λαμβάνεται υπόψη ο διάλογος με τους βασικούς εμπλεκόμενους φορείς, η αντίστοιχη εμπειρία πόλεων με ανάλογο πολιτικό πλαίσιο, η διασφάλιση ότι τα μέτρα ανταποκρίνονται σε υλοποιήσιμο κόστος και ότι αξιοποιούνται στο μέγιστο δυνατό βαθμό οι συνέργιες μεταξύ των μέτρων. Ουσιαστικά, σε αυτό το στάδιο, τα μέτρα καθορίζονται ως απαντήσεις στα ερωτήματα: τι, πώς, πού και πότε;
Σενάρια Αστικής Κινητικότητας
Το πρώτο βήμα για την ανάπτυξη των μέτρων αστικής κινητικότητας για το ΣΒΑΚ Δήμου Αθηναίων ήταν η διαμόρφωση των εναλλακτικών σεναρίων κινητικότητας.
Η πρώτη διατύπωση των εναλλακτικών σεναρίων πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Παραδοτέου Β’ και στηρίχτηκε κατά πολύ στην εναρμόνιση των δράσεων με τις προτεινόμενες από το Ρυθμιστικό σχέδιο της Αθήνας. Στην παράγραφο αυτή οι αρχικές διατυπώσεις προσαρμόζονται στις αναδεδειγμένες προτεραιότητες και εξετάζονται για το χρονικό ορίζοντα της 10ετίας. Η δεκαετία επιλέγεται αφενός γιατί είναι πιο ρεαλιστικό να έχουν εφαρμοστεί οι στρατηγικές μέσα σε 10 χρόνια και αφετέρου γιατί θα μπορούν να εκτιμηθούν οι επιπτώσεις από την εφαρμογή τους, δεδομένου του χρόνου προσαρμογής που απαιτείται για την αλλαγή συνηθειών μετακίνησης.
Κάθε σενάριο περιγράφει ένα σύνολο μέτρων βιώσιμης κινητικότητας κάνοντας μία υπόθεση για τις προτεραιότητες, αλλά και τους εξωτερικούς παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη διαμόρφωση των μέτρων αυτών. Με τη χρήση των κατάλληλων εργαλείων πρόβλεψης, το κάθε σενάριο δίνει τη δυνατότητα ποσοτικοποίησης ή οπτικοποίησης ορισμένων μεγεθών – κριτηρίων που εντέλει διευκολύνουν την επιλογή της επιθυμητής κατεύθυνσης από τον φορέα σχεδιασμού, σε συνεργασία με τους πολίτες και τους φορείς. Με την περιγραφή των μέτρων αυτών και των επιδράσεών τους στη μελλοντική ανάπτυξη της πόλης, γίνεται πιο σαφής στους πολίτες και φορείς η συσχέτιση των αποφάσεων τους με τη μελλοντική εικόνα της πόλης. Τα σενάρια ουσιαστικά αποτελούν μία βάση για να αναπτυχθεί συζήτηση η οποία εντέλει θα διαμορφώσει την επικρατέστερη και από κοινού αποφασισμένη στρατηγική του Δήμου. Η στρατηγική αυτή μπορεί είτε να ταυτίζεται με κάποιο από τα σενάρια είτε πιο πιθανά να διαμορφώνεται από τον συνδυασμό τους, την αφαίρεση ή προσθήκη κάποιων δράσεων κλπ, διατηρώντας όμως τον κοινό άξονα που εξυπητερεί τους στόχους και τις προτεραιότητες.
Σημειώνεται ότι στην διαμόρφωση των σεναρίων ελήφθησαν υπόψη οι καλές πρακτικές από την Ευρωπαϊκή εμπειρία, όπως αναδείχτηκαν από τη σχετική επισκόπηση.
Τέλος τα σενάρια, λαμβάνοντας υπόψη τον έντονα μητροπολιτικό χαρακτήρα της Αθήνας αναπτύσσονται βάσει μιας οριζόντιας επιλογής δράσεων/ αξόνων μέτρων από διαφορετικές θεματικές. Για τη διερεύνηση του αντικτύπου τους σε διάφορες παραμέτρους της πόλης, αξιοποιήθηκαν δύο εργαλεία: α) το Urban Transport Roadmaps (UTR), σύμφωνα με το οποίο μπορούν να εξαχθούν δείκτες που αφορούν σε όλα τα μέσα / τρόπους μετακίνησης και στο β) TransCAD το οποίο εξειδικεύει το αντίκτυπο στην κυκλοφορία των οχημάτων . Τα αποτελέσματα του πρώτου τροφοδοτούν το δεύτερο.
Υπενθυμίζεται ότι δομήθηκαν τρία σενάρια:
α) Το μηδενικό σενάριο
β) Το ήπιο σενάριο
γ) Το ριζοσπαστικό σενάριο
Υπενθυμίζεται ότι η εφαρμογή των σεναρίων αφορά στην περιοχή παρέμβασης, ωστόσο εξάγονται και συμπεράσματα για το πως αυτά τα μέτρα επηρεάζουν την ευρύτερη περιοχή. Τέλος, όσα από τα μέτρα θεωρηθούν αποτελεσματικά και κατάλληλα θα μπορούν να αποτελέσουν το βασικό άξονα σχεδιασμού για όλον τον Δήμο και όχι μόνο για την περιοχή παρέμβασης.
Τα βασικά σημεία/ δέσμες μέτρων και οι υποθέσεις του κάθε σεναρίου φαίνονται παρακάτω:
Παρουσίαση εναλλακτικών σεναρίων κινητικότητας
Αποτελέσματα Διαβούλευσης για την ανάδειξη του ιδανικού σεναρίου κινητικότητας
Στα πλαίσια του συμμετοχικού σχεδιασμού του Σχεδίου Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας του Δήμου Αθηναίων δημιουργήθηκαν δύο σενάρια παρεμβάσεων: Το ήπιο σενάριο έχει ως στόχο να προαχθεί η βιώσιμη κινητικότητα σε όλη την έκταση του Δήμου χωρίς να επέλθουν ριζικές αλλαγές στην καθημερινότητα των κατοίκων. Κάπως περισσότερο αποτελεσματική θα είναι η συμβολή του ριζοσπαστικού σεναρίου στην αλλαγή της εικόνας της πόλης. Η υλοποίηση του ριζοσπαστικού σεναρίου προϋποθέτει μία κοινωνία έτοιμη να δεχτεί μεγάλες αλλαγές στην καθημερινότητά της προκειμένου η πόλη να αποκτήσει μία ριζικά διαφορετική εικόνα και να πάρει μια θέση στην πρώτη γραμμή του μετώπου μαζί με τις πιο υπεύθυνες πόλεις της Ευρώπης που δίνουν μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής.
Η διαβούλευση πραγματοποιήθηκε σε 2 στάδια:
- 1ο Στάδιο: Διεξαγωγή 2ης Διαβούλευσης με Φορείς – 1ο Στάδιο Β’ φάσης συμμετοχικού σχεδιασμού
- 2ο Στάδιο: Συμμετοχή των πολιτών – 2ο Στάδιο Β’ φάσης συμμετοχικού σχεδιασμού
Παρουσίαση αποτελεσμάτων Διαβούλευσης Σεναρίων
Μέτρα ΣΒΑΚ Δήμου Αθηναίων
Το προσχέδιο μέτρων που παρουσιάζεται παρακάτω διαμορφώθηκε αφού έγινε πρώτα η συσχέτιση προτεραιοτήτων, στόχων, κατηγορίας μέτρων και συγκεκριμένων μέτρων που μπορούν να εφαρμοστούν στην περίπτωση του Δήμου.
Επίσης, έλαβε υπ’ όψη τα μέτρα που έχουν προκύψει από τα ερωτηματολόγια με φορείς και πολίτες και από τις διαβουλεύσεις, καθώς και τα προγραμματισμένα μέτρα που έχει ήδη δρομολογήσει ο Δήμος Αθηναίων.
